به گزارش امين خوش احوال نظيف- خبرنگار شبکه اقتصاد و تجارت : ضرورت بهسازي و توسعه نيروي انساني از طريق مشارکت کارکنان در بهبود کيفيت و افزايش بازده در سازمانها از يک طرف و گذر از قرن بيستم و ظهور تکنولوژي اطلاعات (IT) و ره‌آوردهاي آن از جمله مرزگستري سازمانها از طرف ديگر، منجر به توسعه و گسترش واژه‌هاي مجازي مانند سازمان مجازي، آموزش از راه دور و… شده است که نگرشي جديد بر نقش آموزش در بهبود کيفيت در سازمانها محسوب ميشود. باتوجه به ضرورت بهبود کيفيت در سازمان از طريق توسعه سازماني، تغيير ساختار سازمانها به سمت مجازي شدن، گسترش مشاغل و پيچيدگي امور، لزوم دسترسي به نرم‌افزارها و سخت‌افزارهاي مربوط به تکنولوژي اطلاعات و روش‌هاي جديد آن و تأثير آن در فرآيند بهبود کيفيت و افزايش بازده، پذيرش آموزش‌هاي مجازي را غيرقابل اجتناب کرده است. عمده‌ترين ابزار براي دستيابي به اين هدف از طريق آموزش جديد به‌ويژه چگونگي استقرار، آموزش‌هاي ON LINE است.
«اليوت ماسي» (ELIOT MASIE) معتقد است که آموزش ON LINE صرفاً به گذراندن يک دوره خاص از طريق کامپيوتر اطلاق نمي‌شود. اين نوع آموزش به شيوه‌هاي جديد ادغام منابع، تاثيرات متقابل، افزايش عملکرد و فعاليت‌هاي ساخت يافته آموزش گفته ميشود.
اما آموزش ON LINE چيست؟ اين نوع آموزش وسيله‌اي براي يادگيري از راه دور است و يک روش آموزشي است که براي استاد و دانشجويان اين فرصت را فراهم مي‌کند که در عين حال که از نظر زمان و مکان از هم دور هستند، فاصله آموزشي موجود را با وسائل مناسب تکنولوژيک پر کنند. در اين نوع آموزش، کامپيوتر، تکنولوژي ارتباطات (ICT) و شبکه‌ها به‌ويژه شبکه جهاني اينترنت براي پر کردن فاصله آموزشي، مورد استفاده قرار مي‌گيرد. دوره‌هاي آموزشي که براي استفاده در آموزش ON LINE طراحي مي‌شوند، اصطلاحاً دوره‌هاي مجازي نام مي‌گيرند. در اين دوره‌ها که از طريق شبکه کامپيوتري ارائه ميشود. هيچ نوع تجهيزات فيزيکي از قبيل تخته و گچ مورد استفاده قرار نمي‌گيرد، بلکه محيط‌هاي آموزشي مجهز به نرم‌افزار و سخت‌افزار مورد استفاده واقع مي‌شوند. همه وسايل و فرم‌هاي آموزشي مورد استفاده که در گذشته در کلاس‌هاي سنتي وجود داشت در اين کلاس‌هاي «مجازي« هم وجود دارد. به هر حال فعاليت‌ها و مجموعه تعاملات عمدتاً با تکيه بر تجهيزات سخت‌افزاري کامپيوتر و شبکه جهاني اينترنت (به جاي بحث و گفت‌وگوي حضوري و رودررو) انجام مي‌پذيرد.
در اين مدل دروس مجازي عموماً غيرهمزمان ارائه مي‌شوند و دانشجويان مجبور نيستند در کلاس‌هاي درسي دانشکده يا مرکز آموزشي مشخص در زمان خاصي حضور يابند، بلکه از طريق کامپيوتر شخصي خود و اتصال به اينترنت اين عمل انجام مي‌پذيرد. موضوعات آموزشي و ارتباطات لازم مي‌تواند در هر زمان و مکاني که دانشجو مناسب بداند ارائه شود. ابزارهاي متعددي براي گفت‌وگو و برقراري ارتباط در کلاس‌هاي مجازي وجود دارد که مهمترين آنها عبارتند از:
۱ – پست الکترونيکي، LISTSERVE، شبکه جهاني (WWW)، پروتکل انتقال فايل FTP، VIDEO CONFERENCE و TELE CONFERENCE. اين ابزارها براي دو منظور به‌کار گرفته مي‌شوند، يک گفت‌وگوي الکترونيک، ديگري ارائه موضوعات و متون مربوطه. اين نوع ارتباط از طريق پست الکترونيک ميسر ميشود.
به طور کلي مي‌توان گفت که توسعه کمي و گستردگي کيفي علم و صنعت و رشد روزافزون اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي از سويي و افزايش پرشتاب جمعيت و نياز شديد نسل جوان و مستعد به تحصيلات و افزون شدن متقاضيان کسب مهارت‌هاي فني و تخصص‌هاي علمي از سوي ديگر، نظام آموزشي جوامع را وادار مي‌سازد که براي همگامي با تحولات و پاسخگويي به نيازهاي فراوان مشتاقان، از مرز آموزش‌هاي سنتي پا را فراتر نهاده و نظام آموزشي خاصي را براي شرايط فعلي جامعه تدارک ببينند. آموزش از راه دور مي‌تواند بخشي از نيازهاي آموزشي جامعه را برآورده سازد و هزاران جوان شيفته و مشتاق تحصيل را به مسير خودسازي و بهسازي جامعه سوق دهد و موجبات اعتلاي سطح کيفي و کمي آموزش را فراهم آورد.
فناوري آموزش از راه دور به وجود آورنده فرصت‌هاي مناسب براي افرادي است که از طريق آموزش‌هاي سنتي قادر به تحصيل نيستند. آموزش از راه دور به دليل انعطاف‌پذيري، فراگيري و محوربودن اين اجازه را به فراگيران مي‌دهد که در مورد چگونگي و محتواي يادگيري خود را حق انتخاب داشته باشند، در نتيجه خودانگيزي و خودآموزي از خصوصيات مهم آموزش از راه دور مي‌باشد.
آموزش الکترونيک براي رفع نيازهاي کشورهاي متعددي در جهان ارائه شده است. طبيعت اين نيازها از يک کشور تا کشور ديگر متفاوت است و به مرحله توسعه‌يافتگي آن بستگي دارد. در تمام کشورها ارائه فرصت برابر براي آموزش و دسترسي بيشتر به آموزش عالي، نياز به اين نوع آموزش را ضروري مي‌سازد. به علاوه آموزش مستمر براي مواجهه با تغييرات براي افراد شاغل ضروري است. در برخي کشورها دانش آموزاني که آموزش مدرسه‌اي را تکميل مي‌کنند و قادر به ورود به دانشگاه نيستند، آموزش از راه دور موجب رفع نياز آنها ميشود.
مؤسسات آموزش از راه دور در هر کشوري بنابر مقتضيات آموزشي خاص آن کشورها تأسيس شده‌اند. مثلاً گستردگي خاک و پراکندگي جمعيت در استراليا و کانادا مهمترين سازه پيدايش و رواج نظام آموزش از راه دور در اين کشورها است. در چين و هندوستان، تراکم جمعيت و عدم تکافوي ظرفيت مؤسسات آموزشي موجود و محدوديت بودجه آموزش و در آمريکا، انگلستان، فرانسه، آلمان، ژاپن مسأله آموزش بزرگسالان و تداوم آموزش آنان جهت آشنايي با علوم و مهارت‌هاي جديد از جمله سازه‌هاي مهم تأسيس اينگونه مؤسسات آموزش از راه دور است. در پاکستان و ايران کثرت داوطلبان تحصيل در دانشگاه‌ها، نياز به تربيت کادر آموزشي مدارس و ايجاد فرصت ادامه تحصيل براي کارمندان و در اغلب کشورهاي آفريقايي نارسايي موسسات آموزش ابتدايي، متوسطه و عالي و تنگناهاي اقتصادي را سبب شده است تا آموزش از راه دور به عنوان يک نظام کم هزينه، تا حدي جايگزين نظام آموزشي سنتي شود. اهداف آموزشي از راه دور عبارتند از:
۱ – ايجاد فرصت براي فراگيراني که فرصت تحصيل را از دست داده‌اند.
۲ – تقويت نيروي انساني کارآمد از لحاظ علمي و فني.
۳ – بهبود کيفيت آموزش (آموزش مرتبط با نيازهاي کشور و آموزش مستمر براي شاغلين).
۴ – ايجاد فرصت‌هاي آموزشي براي کارکنان.
